A. Cimbriacus poeta ad suum libellum.

Dum tantum properas exire ingrate Libelle,

      Teque putas doctis posse placere uiris:

Dum tibi blandiris, dum tu te credis olorem,

      Ibis in Aonium garrula pica nemus.

5

Quod si non audes, Patriarchae tecta subito;

      Illic, aut nusquam, tutior esse potes.

 

B. Quintii Aemiliani Cimbriaci Poetae, ac Comitis Palatini
Ode, Dicolos, Tetrastrophos.
Ad Nicolaum Donatum Aquileiensem Patriarcham
Encomiasticos.

Antistes, fidei nobilis arbiter,

Qui sic ab Venetis ducis originem;

Vt sis Chaonia purior alite,

Quae sacrum uolitat nemus.

5

Si quando uacuum dabitur ocium,

Vel cum coelitibus feceris hostiam;

Auditis etiam post epulas reis

Tum uersus legito meos,

Quos nunc ad citharam lusimus, et tuas

10

Laudes sic obiter strinximus: ut queas

Addictam domui Cimbriaci sacrae

Vatis credere barbiton.

Quod si me audieris, si dederis loci

In sacris mi aliquid pectoribus labens,

15

Credar posse feras, et stygios lacus

Docto flectere carmine.

Credar Strymonio blandius Orpheo

Amneis uorticibus sistere concitos,

Inferno et uolucres aethere pendulos

20

Sacro ducere pectine.

Quod si non mereor; tum alitibus malis

Quos cinctus ueneror tempora frondibus,

Proscindam et calamos, ne ferar omnibus

Tristis fabula compitis.

25

Qui frustra fidibus carmina deditus

Vates Aeolius non bene concinam,

Cum possim melius perdere tempora,

Et qui non redeunt dies.

 

2. rhapsodia secunda de Aquileiensi dioecesi.

Anne tibi gratum fiat si carmine fabor,

      Antistes, solio debita iura tuo?

Atque id summatim, ne longa exorsa secutus

      Offendam numeris pectora sacra meis

5

Divinasque aures quae sic maiora sequuntur

      Ne possis fidibus usque vacare meis.

Ergo summa sequar. - Carni tua iussa capessent,

      Quos Alpes saxis, quo mare claudit aquis.

Alpes ad boream Scythicos curvantur in arcus,

10

      Verberat aequoreas humidus Auster aquas.

Noriciae gentis et duri terra Liburni

      Audiet edictis imperiisque tuis,

Et per quas rupes caelo spectabilis Argos,

      Vecta humeris fluctus venit in Adriacos

15

Qua celer Haemonias Nauportus summovet undas

      Alpinis raptum flumen ab aggeribus.

Tunc et Pollucis, septeno fonte Timavi

      Demissi rapidas Cyllarus hausit aquas,

Sic tunc terribiles posuerunt moenia Colchi,

20

      Tempore quo fugit filia saeva patrem

Fraterno Stygios satiavit sanguine manes

      Cuius et Absyrti insula nomen habet.

Non satis: Argivi succendit tecta tyranni

      Impia, sic saevo, sic in amore furens,

25

Fugam approperans venit qua surgit in altum

      Qui de Medea nomina collis habet.

Tristes ambages, horrendaque murmura nocte

      Sentit adhuc quisquis arva propinqua colit.

Cumque sub immitem qua tendunt Pannones Istrum,

30

      Qua Draos horrificas, qua Saos urget aquas,

Illic, antistes, quacumque ab origine gentes

      Sponte fatebunt iure subesse tuo.

Hinc ubi digressus tum recta dirige cursum

      Qua geminum extendit Alpis utrinque latus,

35

Qua fert in Rhaetos montani terra Tridenti,

      Quae fertur pueri notior esse nece:

Clam matre excerptum et charo genitore, peremit

      Hunc Iudaeorum sordida turba canum,

Cuius et immensum penetrant miracula mundum

40

      Divinamque frequens turba fatetur opem.

- Sunt haec - mactati pueri cum videris urnam

      Dices - Ortygio vera magis tripode. -

Perge hinc ulterius per Norica saxa procedens

      Larius assurgens qua tonat usque lacus:

45

Gens - tibi credita gens - meritos praestabit honores:

      Illa dioecesis sub ditione tua est.

Flecte tuos iterum, sed plana per aequora gradus

      Ad Phaethonteos qua strepit unda rogos:

Hic odisse patris currus et flere sorores

50

      Aspicies fratris tristia busta sui.

Tum metire oculis, tum late prospice gentes:

      Quidquid erit terrae sub tua iura venit.

In Carnos redeas, Mantus tibi Mantua vatis

      Occurret priscis Mantua dives avis,

55

Quae te vate sacro remorabitur, et tibi dicet

      Est mihi Smirneae proxima fama lyrae;

Hinc Verona potens docto celebrata Catullo,

      Hinc et Cenomani Brixia alumna soli,

Et mea clara parens Musis dilecta canoris

60

      Quae bibit egelidas Bacchilionis aquas.

Dexter abi, Iliacae profugique Antenoris arces

      Vrbsque tum sequitur Tarvisiumque forum.

Ne Bellunenses, ne Feltris prosequar arces,

      Iudicium sequitur Cenneda parva tuum

65

Et quae scissa iacet ruptis Concordia muris

      Qua Romatini flumina rauca sonant.

Sine Tergestaeis quae rupibus addita cernis

      Moenia, iam saevis condita Iapidibus

Et quae commoto circumfurit Adria fluctu

70

      Aut rapidum extremis attonat aequor aquis.

Cum tibi tot gentes, tam latus pareat orbis,

      Omnibus una tamen plus Aquileia placet,

Vrbs vetus et quondam priscis habitata Latinis,

      Vrbs contra incursus condita barbaricos;

75

Et merito, quoniam sola haec insigna honorum

      Tradit et ut vere sis Patriarcha facit.

Quamvis Hunnorum vesanos passa furores,

      Vix nunc excidii signa relicta ferat,

Vt si quis videat nec famam acceperit olim

80

      Non aliam quam quae sceptra Leonis habet

Credat tantum belli potuisse tumultus

      Quodque subvertit omnia tempus edax.

Debuit haec primum sanctos audire precatus

      Ipsa tuos ferres cum pia vota Deo,

85

Qualis quum sanctas Samuel processit ad aras

      Atque preces retulit atque holocausta dedit.

Tunc ego te vidi, et stupefactus pectora dixi:

      Plus tibi Roma potens, plus tibi Roma feret.

 

6. de Veteris Aquileiae Claritudine
Quinti Aemiliani Cimbriaci Poetae Et Comitis Palatini
Rhapsodiarum Liber VI.
Ad Nicolaum Donatum Aquileiensem Patriarcham.

Praesul honorate blandissima gloria gentis,

      Et uere antiquae fama suprema domus:

Quod te sic meritum, sic integritate nitentem

      Complexa est cupido nunc Aquileia sinu.

5

Quod te suscepit sedes, Patriarchica sedes

      Quam fuerat duplo est tibi maior honos.

Creta licet titulos dederit, sed Creta minores,

      Nutrix Dictei credita terra Iouis.

Diues opum grandes etiam tibi Cypros honores

10

      Auxerit, Idaliis qua fluit unda iugis.

Quidni? si Phaeton plus luminis exhibet orbi,

      Quam cum noctiuagos Cynthia iungit equos?

Ipsa tibi quamuis lumen non condita nube

      Praeferat, ut facias nocte, uiator, iter

15

Si quis in Oceano surgentes conferat undas,

      Tot magnum fluctus non habet Ionium.

Vota licet mediis deprensus nauta procellis

      Se liget ioniis cum prece ferre Deis.

Haec sedes, quae te merito ueneratur honore,

20

      Accedit titulis proxima Apostolicis.

Dent ueniam, fando si quis modo uellimus aures,

      Haec quondam sceptris altera Roma fuit.

Nondum condiderat mediis in fluctibus urbem,

      Quae nunc tot gentes sub ditione tenet;

25

Aurea qua Diui surgunt penetralia Marci,

      Obuia tunc nautis canna palustris erat.

Si qua nunc Veneti tam magna negotia curant,

      Nereus Adriacis regna tenebat aquis.

Qua placido portus nunc accipit aequore nautas,

30

      Huc non auditas expulit unda rates.

Quum prima exactus ductor Troianus, et urbe,

      Per uarios casus uenit ad Euganeos.

Nunc si quis uideat, certe non cogitet unquam

      Olim quae Venetae stagna paludis erant.

35

Quin rerum dominam spaciatus forte per urbem

      Si legat attentis omnia uisa oculis;

Esse hic stelligeri ueneranda palatia olympi

      Credat, et innumeros hic habitura deos.

Sic rerum series, sic magnus uertitur ordo

40

      Ac in se fati sic redeuntis opus.

Omnia mutantur, nihil est sub sidera, quod non

      Cogatur uarias ire, redire uias.

Et nunc patroae uix extant Palladis arces,

      Horrida sylva tenet nunc, ubi Troia fuit.

45

Concidit et Babylon nostris ditata trophaeis,

      Concidit et Carris nobilis urna senis.

Quae nunc est Venetis urbs imperiosa per aequor,

      Haec eadem Carnis tunc Aquileia fuit.

Castella in tumulis etiam quamplurima cernis,

50

      Tot Romanorum regna fuere ducum.

Haec olim, Antistes, maiori carmine dicam,

      Ac titulis addam nobile stemma tuis.

Ni me Castaliis cogat decedere lucis

      Horridulae morti proxima pauperies,

55

Qua premor: ut Venetus non iam magis urgeat hostem,

      Verum suppetias tu mihi ferre potes.

Sunt tibi diuitiae, quibus e uirtute fruaris,

      Est clarum prisca nobilitate genus.

Sunt mores, fidibus si committantur amoenis,

60

      A sera digni posteritate legi.

Vastator Lybies urnas concessit auorum

      Largitus uati, seque suamque domum.

Sustinuit tenuem uictor Messalla Tibullum,

      Posset ut orphaea notior esse lyra.

65

Auxit Vergilium ueneratus Caesar, ut olim

      Inferret Latio per freta tanta deos.

Flaccum Moecenas Albanis iussit in agris

      Pectine Lesboeam sollicitare fidem.

Tu quoque si nostris, Praesul, datis ocia plectris

70

      Laudibus extollam teque, tuumque genus.

Nunc satis; antiquam paucis laudasse Cathedram,

      Dum tenui moueo fila canora manu.

In qua sic sedeas imitatus facta priorum,

      Qui coeli nitidos hinc subiere globos.

75

Vt cum fatales Lachesis tibi noeuerit annos,

      Factus caelorum Spiritus astra petas.

Teque colant gentes: cineresque et ossa recondent.

      Vnde sibi quaerat credulus eger opem.